in

بامزهبامزه بی نظیربی نظیر

ساختار تشکیلاتی سازمان بورس ایران

ارکان سازمان بورس ایران و وظایف آنها

تا قبل از سال 1384، سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران تنها رکن اجرایی بود که مسئولیت اداره بورس را برعهده داشت و با شخصیتی حقوقی، مستقل و غیرانتفاعی فعالیت می کرد. اما یکم آذر ماه این سال، قانون جدید بازار اوراق بهادار تصویب و ساختار سازمان بورس ایران با تغییراتی همراه شد. بر اساس قانون جدید، نهادی با عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار (سبا) ایجاد گردید تا زیر نظر شورای عالی بورس، وظایف تعیین شده اش را انجام دهد. در ادامه بیشتر در خصوص ساختار سازمان بورس ایران بخوانید.

شورای عالی بورس، عالی ترین رکن سازمان بورس ایران

قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی

قبل از آشنایی با شورای عالی بورس و اوراق بهادار باید با تعریف بورس آشنا بشیم. بر اساس تبصره 3 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی، بورس در واقع بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار آن توسط کارگزاران و معامله گران بر طبق مقررات این قانون داد و ستد می شود و در قالب یک شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می گردد.

لذا بر اساس این قانون، شورا و سازمان بورس با ترکیب و وظایفی که برایشان تعریف شده تشکیل و فعالیت می کنند تا بازار سرمایه و بورس کارایی خود را حفظ کند و ضمن شفاف سازی اطلاعات، از حقوق سرمایه گذاران حمایت گردد.

شورا در اصل بالاترین رکن در بازار اوراق بهادار است که سیاست های کلان این بازار را تصویب می کند و ریاست آن بر عهده وزیر امور اقتصاد و دارایی است. این شورا دارای اعضا و وظایفی است که بطور کامل در قانون تصویبی آمده و در ادامه بطور خلاصه به آنها اشاره خواهیم کرد.

اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار

اعضای ساختار بورس ایران

  1. وزیر امور اقتصاد و دارایی (رئیس شورا)
  2. وزیر بازرگانی
  3. رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
  4. روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
  5. رئیس سازمان بورس (دبیر شورا و سخنگوی سازمان)
  6. دادستان کل کشور و یا معاون وی
  7. یک نفر نماینده از طرف کانون ها
  8. سه نفر خبره مالی از بخش خصوصی (به پیشنهاد رئیس شورا و تصویب هیات وزیران)
  9. یک نفر خبره مالی از بخش خصوصی برای هر بورس کالایی (به پیشنهاد وزیر ذی ربط و تصویب هیات وزیران)

در خصوص اعضای بندهای 7 و 8 و 9 می توان گفت که این اعضا به مدت پنج سال ماموریت دارند و نباید از کارکنان و اعضای هیات مدیره سازمان انتخاب شوند. هم چنین انتخاب مجدد آنها حداکثر برای دو دوره از نظر قانونی مشکلی ندارد. عضو مورد اشاره در بند 9 تنها در جلساتی از شورا حضور خواهد یافت که موضوع جلسه مربوط به همان بورس باشد.

وظایف شورای عالی بورس و اوراق بهادار

وظایف در ساختار سازمان بورس ایران

مطلب مرتبط : سرمایه گذاری در بورس برای تازه واردها

شورا در حالت کلی در راس ساختار سازمان بورس ایران قرار گرفته و حکم ناظر این بازار را دارد. مصوبات شورا پس از تایید وزیر امور اقتصاد و دارایی در نقش ریاست، لازم الاجرا می گردد. وظایف تعریف شده برای شورای عالی بورس 16 مورد می باشد که بطور کامل در ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار آمده است. در ادامه چند مورد اساسی آن را آورده ایم :

  • تصویب ابزارهای مالی جدید
  • اعمال نظارت عالیه بر اجرای قانون و اتخاذ تدابیر لازم برای توسعه و ساماندهی بازار اوراق بهادار
  • پیشنهاد آئین نامه های لازم برای اجرای قانون جهت تصویب هیات وزیران
  • صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت بورس ها و بازارهای خارج از بورس
  • تصویب بودجه و صورت های مالی سازمان بورس
  • انتخاب اعضای هیات مدیره و بازرس حسابرس سازمان
  • اعطای مجوز پذیرش اوراق بهادار خارجی در بورس
  • و …

سازمان بورس، دومین رکن نظارتی در ساختار سازمان بورس ایران

دومین رکن نظارتی و اجرایی در قانون جدید مصوب سال 1384، سازمان بورس اوراق بهادار است. این سازمان در اصل یک موسسه عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی و مستقل می باشد. درآمد سازمان در اصل حق پذیرش شرکت ها در بورس و از کارمزدهای دریافتی تامین  و توسط هیات مدیره اداره می شود.

هیات مدیره سازمان بورس ایران

عضو اجرایی ساختار سازمان بورس ایران

اعضای هیات مدیره سازمان بورس 5 نفر عضو دارد که مدت عضویت آنها 5 سال است. این اعضا می توانند حداکثر برای یک دوره دیگر نیز انتخاب شوند. این اعضا به پیشنهاد رئیس شورا و تصویب شورا انتخاب می گردد. ریاست هیئت مدیره از بین همین اعضا و به مدت 30 ماه انتخاب می شود.

رئیس هیات مدیره سازمان در واقع بالاترین مقام اجرایی در ساختار سازمان بورس ایران را دارد و بعنوان دبیر شورا و  سخنگوی سازمان نیز درجلسات شورای عالی حضور می یابد.

اعضای هیات مدیره پس از سوگند در جلسه شورا و پس از فهرست کردن دارایی های خود، همسر و افراد تحت تکفل در شروع و انتها مدت عضویت خود در هیات مدیره سازمان، فعالیت خود را آعاز می کنند.

در حال حاضر آقایان شاپور محمدی، حسن امیری، سعید فلاح پور، جعفر جمالی و سید مصطفی رضوی اعضای هیات مدیره سازمان بورس ایران هستند و شاپور محمدی بعنوان ریاست این سازمان و بالاترین مقام اجرایی در ساختار سازمان بورس فعالیت می کنند.

وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار

نظارت بر سازمان بورس

سازمان بورس علاوه بر وظیفه نظارتی خود، وظیفه تهیه و تدوین دستورالعمل ها و پیشنهاد ابزراهای مالی جدید را بر عهده دارد. این سازمان بر فعالیت کانون های کارگزاری و نهادهای مالی حاضر در بازار بورس نظارت می کند. برای مطالعه دقیق 22 وظیفه تعریف شده برای سازمان بورس به ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار مراجعه کنید. در زیر به گوشه ای از وظایف این سازمان اشاره کرده ایم:

  • تصویب اساسنامه بورس ها، کانون ها و نهادهای مالی
  • اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار
  • نظارت بر سرمایه گذاری اشخاص خارجی در بورس ایران
  • مشارکت و همکاری با مجامع بین المللی
  • ارائه گزارش ادواری و صورت های مالی سازمان به شورا
  • صدور، تعلیق و لغو مجوز تاسیس نهادهای مالی و کانون ها
  • و …

نکات مهم در خصوص اعضای شورا و هیات مدیره سازمان بورس

  • هیچ کدام از اعضای شورا و سازمان و یا افراد تحت تکفل آنها نمی توانند اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان را معامله کنند.
  • اعضای شورا و سازمان باید در خصوص فعالیت های اقتصادی و مالی خود طی 2 سال اخیر به رئیس قوه قضائیه گزارش دهند.
  • این اعضا حین انجام وظیفه و حتی بعد از آن باید اسرار محرمانه را حفظ کرده و از افشای آن خودداری کنند وگرنه مطابق قانون با آنها برخورد خواهد شد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نویسنده: کیوان چوگلی

سلام.کیوان هستم، کارشناسی ارشد ریاضیات مالی و علاقمند به مباحث سرمایه گذاری در اوراق بهادار و بورس می باشم..به نویسندگی و نوشتن علاقمند هستم و همیشه در پی یادگیری مطالب جدید ...با نظرات خود بنده و تیم بلاگر نت نظر را دلگرمی دهید..