قبل از خرید سهام یک شرکت دربورس، باید اطلاعاتی در خصوص وضعیت و عملکرد مالی آن شرکت کسب کنید. شرکت های پذیرفته شده در بورس بر اساس قانون موظفند تا این اطلاعات را بصورت دوره ای در اختیار عموم قرار داده و یا اصطلاحا نشر دهند. وضعیت مالی یک شرکت را با بررسی ترازنامه آن می توان فهمید. ولی حقیقت ترازنامه شرکت ها چیست ؟ این صورت مالی چه اطلاعاتی را دربردارد؟ با مطالعه این مقاله، بیشتر با ترازنامه شرکت ها و اطلاعات آن آشنا خواهید شد.
ترازنامه شرکت ها چیست ؟
یکی از صورت های مالی اساسی شرکت ها ترازنامه است، که وضعیت و موقعیت مالی یک شرکت را در انتهای دوره مالی نشان می دهد. بر طبق قوانین سازمان بورس، هر شرکتی موظف به افشای اطلاعات در زمان و موعد مقرر است. این اطلاعات میزان بدهی، دارایی، حقوق صاحبان سهام، سود یا زیان دهی و گردش نقدینگی شرکت ها را شامل می شود که در قالب صورت های مالی در اختیار عموم قرار می گیرند.
ترازنامه یکی از اصلی ترین صورت مالی است که از دو ستون تشکیل شده. در ستون سمت راست آن انواع دارایی ها و در ستون سمت چپ آن بدهی ها و حقوق صاحبان سهام مشخص شده است. این دو ستون بر اساس معادله ای به نام معادله اساسی حسابداری به هم مرتبط می شوند که بصورت زیر است:
دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام
طبق این معادله، هر دارایی موجود در سمت راست از یکی از محل های بدهی یا حقوق صاحبان سهام تامین شده و هر شخصی با بررسی این اطلاعات می تواند بفهمد که این شرکت بابت دارایی های خود چقدر بدهی دارد و تا چه اندازه توسط صاحبان سهام تامین شده.
توضیح دارایی موجود در ترازنامه شرکت ها
دارایی های یک شرکت بر اساس سررسیدشان به دو نوع جاری و غیر جاری تقسیم می شوند.
منظور از دارایی جاری در ترازنامه شرکت ها چیست ؟
دارایی جاری به بخشی از دارایی های شرکت ها شامل وجه نقد و منابع دیگر اطلاق می گردد که انتظار می رود طی یک دوره عملیاتی (معمولا یکساله) مصرف شوند یا فروش رفته و وصول گردند.
این دسته از دارایی ها در سمت راست ترازنامه شرکت ها و قبل از دیگر دارایی ها ذکر می شوند. متداول ترین آیتم های موجود در این بخش عبارتند از:
- موجودی نقد : دارایی نقدی شرکت نزد بانک ها و صندوق ها
- حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری : طلب های کوتاه مدتی که ناشی از تجارت با شرکت ها و سازمان های دیگر حاصل شده و می تواند متکی به اسنادی هم چون سفته و برات بوده و یا نباشند.
- موجودی مواد و کالا : شامل موجودی مواد اولیه، کالای در جریان ساخت و محصول آماده فروش
- پیش پرداخت ها : مبالغ پرداخت شده جهت دریافت کالا یا خدمات در آینده
- سرمایه گذاری های کوتاه مدت و …
دارایی های غیر جاری:
به دارایی هایی که انتظار می رود برای تبدیل به وجه نقد، بیشتر از یکسال زمان لازم داشته باشن، دارایی غیرجاری می گن. طبیعی است که عمر اکثر شرکت ها بصورت نامحدود در نظر گرفته می شه و هر شرکتی برای بقا و ادامه فعالیت خود به منابعی نیاز دارد که به مدت طولانی قابل استفاده باشند؛ هم چون :
- دارایی ثابت مشهود : مثل زمین و ساختمان، وسایل نقلیه، اثاثیه اداری، ماشین آلات و تجهیزات
- دارایی های ثابت نامشهود : منابعی که وجود فیزیکی نداشته و عمری طولانی دارند و در تولید و فروش محصولات شرکت استفاده می گردد، مانند حق الامتیاز و علائم تجاری و سرقفلی
اطلاعات مربوط به بدهی و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شرکت ها شامل چیست؟
همانطور که گفته شد، سمت چپ ترازنامه شامل دو قسمت بدهی و صاحبان سهام است که همیشه مجموع این دو باید با دارایی برابر باشد تا ترازنامه تراز بماند.
بدهی ها
بدهی ها در قسمت چپ و بالایی ترازنامه لیست می شوند و هم چون دارایی ها بر اساس طول عمر به جاری و غیر جاری تقسیم می شن. بدهی های جاری شامل آن دست بدهی هایی هستند که طی یکسال آینده باید تسویه گردند؛ ولی برای بدهی های غیر جاری، فرصتی بیش از یکسال داریم. متداول ترین گزینه های موجود در بدهی ها عبارتند از:
- حساب ها و اسناد پرداختی : شامل خرید نسیه ای که در راستای تجارت شرکت بوده
- تسهیلات مالی دریافتی : وام های کوتاه مدت و بلند مدتی که برای شرکت گرفته ایم
- پیش دریافت ها : پول هایی که از مشتری گرفتیم ولی کالایی در قبال آن به آنها تحویل نداده ایم (نقطه مقابل پیش پرداخت ها)
- اوراق قرضه بلند مدت و …
منظور از حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شرکت ها چیست ؟
مطلب مرتبط : صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست؟
شرکت ها برای پیشرفت و آغاز فعالیت خود به سرمایه کلان نیاز دارن. این سرمایه یا باید از طریق وام و انتشار اوراق قرضه تامین گردد (بخش بدهی) و یا باید مالکیت شرکت را با دیگران به اشتراک گذاشته و با فروش سهم شرکت، پول لازم را تامین کنیم (بخش حقوق صاحبان سهام).
آیتم های مربوط به حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه و زیر بدهی ها لیست می شود که در اکثر موارد شامل گزینه های زیر است :
- سرمایه (آورده سهامداران) : شامل میزانی از دارایی است که سهامداران در ابتدای تاسیس شرکت پرداخت کرده اند. ارزش اسمی سهام عادی (فارغ از ارزش بازار) به عنوان سرمایه ثبت می گردد.
- اندوخته قانونی : شرکت ها بر اساس قانون تجارت سالیانه حداقل 5 درصد از سود خالص خود را تحت عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته و پس انداز می کنند.
- سود انباشته : به مجموع تمامی سودهای خالص کسب شده که از زمان شروع شرکت که بین سهامداران تقسیم نشده، سود انباشته می گن.
- سهام خزانه و …
کاربرد ترازنامه شرکت ها چیست؟
اطلاعات موجود در ترازنامه بر اساس گزارشات موجود در دفاتر حسابداری هم چون دفتر کل و روزنامه، بدست میان. از این اطلاعات برای بررسی وضعیت مالی و هم چنین بدست آوردن نسبت های مالی مهم شرکت استفاده میشه. این نسبت ها از مهمترین اجزای تجزیه و تحلیل ها هستن که صحبت در خصوص آنها خارج از این مقاله است. برای اطلاع از ترازنامه شرکت های ایرانی به سایت Codal.ir مراجعه کنین.
1 دیدگاه
نظر بدهمطلب های مرتبط
مطلب مرتبط: روش های افزایش سرمایه شرکت ها