کیوان چوگلی یکی از مهمترین شخصیت های حوزه فیلم سازی حال حاضر دنیا، کریستوفر نولان است. این کارگردان با ساخت فیلم‌های خاص در عرصه سینما مشهور شد و آثار ارزشمندش همواره مورد استقبال تماشاگران و منتقدان سینما قرار گرفته. نولان برخلاف دیگر شخصیت های معروف سینما، خیلی از زندگی شخصی خود سخن نگفته و علاقه‌ای به استفاده از موبایل ندارد. بنابراین برای آشنایی بیشتر با زندگینامه کریستوفر نولان ، باید او را در مسیر پیشرفت و ساخت فیلم های ماندگارش در سینما شناخت. در این مطلب به بررسی سبک فیلم سازی این کارگردان بریتانیایی-آمریکایی و خصوصیات اخلاقی وی می‌پردازیم.
زندگینامه و سبک فیلم سازی کریستوفر نولان
فیلم های نولان به معنای حقیقی کلام خاص و بی نظیر هستند. فیلم هایی که دقت زیاد بیننده را می‌طلبد و با هر بار تماشای آن، به جذابیتی جدید در طول فیلم پی خواهی برد. کریستوفر نولان از ترفندهای فلش بکی و رویا در رویا، برای ساخت فیلم‌هایش استفاده می کند. در آثار او هیچ چیز بی معنی نیست و هر وسیله یا عملی یک سرنخ تازه برای درک فیلم است. در فیلم های این کارگردان موفق، هر شی وسیله‌ای کلیدی برای تکرار و بازگشت به عقب بحساب میاد؛ سبکی که آن را در ادبیات سینما با عنوان «بوک اندینگ» می شناسند و فیلم‌های این گروه ابتدا و پایان یکسانی دارند. در ادامه سیر صعودی و حرفه‌ای گری کریستوفر نولان در خلق فیلم هایی با قالب حلقه کامل و تکرار شدن تاریخ را مطالعه فرمائید.
کودکی و نقش خانواده در مسیر زندگی نولان
کریستوفر نولان در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۰ و در منطقه وست مینستر لندن به دنیا آمد. او پدری انگلیسی و مادری آمریکایی تبار با نام کریستینا داشت که به عنوان مهماندار هواپیما و دبیر زبان انگلیسی کار می‌کرد. پدرش «جیمز نولان» مجری تبلیغاتی بود و یک دوربین ۸ میلیمتری داشت که کریستوفر از آن برای فیلمبرداری از اسباب بازی هایش در هفت سالگی استفاده می کرد.
به واسطه اصالت متفاوت پدر و مادرش، مدام بین لندن و شیکاگو در حال رفت و آمد بود و تابعیت هر دو کشور را هم داشت. نولان فرزند میانی خانواده بود؛ یک برادر بزرگتر از خود با نام متیو و برادر کوچکتری با نام جاناتان داشت. جاناتان در طول فعالیت هنری کریستوفر همواره به عنوان نویسنده و یا تهیه کننده یاری اش می کند. سرگرم شدن با دوربین پدر، نولان را در ۱۱ سالگی مصمم ساخت تا تبدیل به یک فیلم ساز حرفه ای شود.
آغاز فیلم سازی از دانشگاه
کریستوفر نولان همواره از «ریدلی اسکات» الهام گرفته و دو فیلم «ادیسه فضایی ۱۹۶۸» و «جنگ ستاره ها ۱۹۷۷» او را بسیار مو ثر در گرایش خود به فیلم سازی می‌داند. او حتی در ۸ سالگی یک انیمیشن خانگی را با بهره گرفتن از تکنیک استاپ موشن فیلم جنگ ستارگان ساخت.
نولان به کالج دانشگاهی لندن رفت و مشغول به تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی شد. اما دلیل رفتن او به این دانشگاه، ساختمان مجهز فیلم سازی اش بود؛ نه رشته تحصیلی و یا چیز دیگر. او در دوران دانشجویی نیز در پی علاقه اش بود و رئیس انجمن فیلم دانشگاه شد و با همکاری دوست دخترش «اما توماس»، فیلم های ۳۵ میلیمتری نمایش می داد.
دوران «کوله‌باری از نامه‌های مردودی» کریستوفر نولان
نولان در طول دوران دانشگاهی خود دو فیلم کوتاه ساخت. اولی در سال ۱۹۸۹ و با نام Tarantella (فیلم سورئال) و دومی فیلم Larceny بود که در سال ۱۹۹۶ و با امکانات محدود ساخته شد. این فیلم بهترین فیلم کوتاه دوران کالج کریستوفر نولان بود که در جشنواره فیلم کمبریج به نمایش درآمد.
پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در سال ۱۹۹۳ به کارگردانی ویدیوهای شرکتی و تبلیغاتی مشغول شد. او در این دوران سومین فیلم کوتاه خود با نام دودلباگ (۱۹۹۷) را ساخت. این فیلم کوتاه درباره مردی بود که به دنبال کشتن یک حشره است و زمانی که می‌خواهد آن را از بین ببرد، متوجه میشه که آن تصویر کوچکی از خودش است.
در این دوران هیچ استودیوی پروژه های نولان را قبول نمی کرد و همین ناکامی ها سبب گرایش او به ساخت فیلم بلند شد. او از این دوران با عنوان «کوله باری از نامه های مردودی» یاد میکند و از صنعت فیلم بریتانیا و حمایت نکردن او گلایه دارد.
ورود به عرصه فیلم سازی با تعقیب
موانع موجود بر سر راه نولان، او را به ساخت اولین فیلم بلند با نام «تعقیب» در سال ۱۹۹۸ وا داشت. او این فیلم را با سرمایه شخصی و همکاری دوستانش ساخت. ایده این فیلم حاصل تجربه زندگی نولان در لندن و سرقت دزدان از آپارتمانش بود. نولان در این فیلم حال و روز نویسنده ای را نشان می دهد که برای پیدا کردن ایده جدید به میان مردم می رود؛ ولی در این بین درگیر یک ماجرای جنایی می‌شود. نولان برای ساخت این فیلم خیلی زحمت کشید و حاصل کارش نمایش در چندین جشنواره و کسب چند جایزه بود. استقبال منتقدین از این فیلم، راه را برای ادامه کار کریستوفر نولان در عرصه فیلم سازی باز کرد.
سبک فیلم سازی غیر خطی و خاص نولان
کریستوفر نولان ذهنی خلاق دارد و از رفتار و عادات کلیشه‌ای بیزار است. او دوست دارد فیلم های غیرخطی و خاص بسازد. نولان این سبک فیلم سازی را از رمان گراهام سوئیفت با نام «واترلند» گرفت. تمام این ویژگی‌ها را می‌توان در فیلم «یادداشت» او در سال ۲۰۰۰ به آسانی درک کرد. این فیلم سکوی پرواز نولان به سطح اول سینما بود؛ بطوری که خود کریستوفر نولان فرق میان بودجه و دست اندرکاران دو فیلم تعقیب و یادداشت را بزرگترین جهش زندگی خود می داند.
ایده ساخت فیلم یادداشت در یک سفر جاده ای از طرف برادرش جاناتان به نولان داده شد و بر اساس این ایده فیلمنامه ای نوشت که داستان در آن برعکس روایت می شود. این فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و جزو خاص ترین و برترین فیلم های تاریخ سینما است. فیلم یادداشت به خاطر فیلمنامه قوی که داشت، نامزد کسب جوایز گلدن گلوب و اسکار شد.
موفقیت فیلم یادداشت، شرکت فیلم سازی «وارنر برادرز» را متقاعد ساخت که کارگردانی فیلم «بی خوابی» را به نولان بدهند. ساخت این فیلم برای نولان ریسک بزرگی داشت؛ چون قبلاً یک فیلم نروژی درباره این فیلمنامه ساخته شده بود و از طرفی هم کار با بازیگران بزرگی چون آل پاچینو و رابین ویلیامز برای نولان سختی خود را به همراه داشت. اما نولان این آزمون را هم با موفقیت پشت سر گذاشت و با ساخت این فیلم در سال ۲۰۰۲ جایگزین ارزشمندی برای یادداشت پیدا کرد.
آثار ارزشمند کریستوفر نولان در قرن 21
نولان کارگردانی است که بدون گذراندن دوره آکادمیک و تنها از طریق عملی توانست خود را در سینما مطرح کند. او اکثر فیلمنامه‌ها را خودش می نویسد و دوست ندارد داستان فیلم هایش حول یک شخصیت پیش برود و بسیار تنوع طلب است. طبق گفته خود نولان، بهترین فیلمنامه او درباره زندگی «هوارد هیوز» نوشته شده که با توجه به ساخت فیلم هوانورد از اسکورسیزی، از ساخت آن منصرف شد. در این بین از تاثیر حضور «اما توماس» همسر نولان نباید غافل بود؛ که در تمامی فیلم های او نقشه تهیه کننده را دارد.
پس از ساخت فیلم‌های موفق، نولان پیشنهاد ساخت فیلم جدید بتمن را به شرکت وارنر برادرز ارائه کرد و قصد داشت فیلمی در قالب درام کلاسیک بسازد. بنابراین ساخت فیلم «بتمن آغاز میکند» را به عنوان بزرگترین پروژه خود تا آن زمان شروع کرد. این اثر در سال ۲۰۰۵ اکران شد و نامزد دریافت اسکار بهترین فیلمبرداری و سه جایزه بفتا گردید.
رکورد شکنی نولان در فروش فیلم گیشه ای
قبل از ساخت ادامه مجموعه فیلم های بتمن، نولان به سراغ ایده عقب افتاده خود با برادرش جاناتان در خصوص ساخت فیلم «پرستیژ» رفت. فیلمنامه این اثر اقتباسی از رمان «کریستوفر پرسیت» درباره داستان دو شعبده باز رقیب و حاصل پنج سال زحمت این دو برادر با یکدیگر بود.
این فیلم در سال ۲۰۰۶ اکران شد و این اثر نولان هم سنت شکنی نکرد و دوباره در بخش بهترین فیلم برداری و طراحی، نامزد دریافت اسکار شد.
اما آخرین فیلم نولان در دهه ۲۰۰۰ میلادی، ادامه فیلم بتمن با عنوان «شوالیه تاریکی» بود. این فیلم رکورد فروش گیشه ای را در آن زمان جابجا کرد و در هشت بخش اسکار نامزد دریافت جایزه شد؛ که این بار دست خالی نماند و در دو بخش بازیگر مکمل مرد «هیث لجر» و بهترین تدوین صدا، جایزه را به خود اختصاص داد.
ساخت آثار ارزشمند و پرفروش کریستوفر نولان در دهه ۲۰۱۰
با آغاز دهه ۲۰۱۰ میلادی، موتور فیلم سازی کریستوفر نولان روشن شده بود و تصمیم گرفت فیلم «تلقین» را که ۱۰ سال برای نوشتن فیلمنامه آن وقت گذاشت را در سال ۲۰۱۰ بر روی صحنه سینما بیاورد. این فیلم یک اثر اکشن علمی تخیلی است که تا روزها ذهن بیننده را درگیر خود میکند. این فیلم بی نظیر در هشت بخش اسکار نامزد دریافت جایزه شد و ۴ جایزه هم کسب کرد. نولان هم موفقیت های چشمگیری با ساخت فیلم تلقین و بازی گرفتن از لئوناردو دی کاپریو بدست آورد.
مطلب مرتبط : بهترین فیلم های دی کاپریو
سال ۲۰۱۲ زمان مناسبی برای تکمیل سه گانه بتمن بود. نولان با اکران فیلم «شوالیه تاریکی برمی خیزد»، شاهکار خود درباره بتمن را تکمیل کرد و این فیلم او توانست بار دیگر رکورد فروش بیش از یک میلیارد دلار را بشکند و پرفروش ترین فیلم او شود. اما اکران این فیلم دردسرهایی هم داشت و هنگام یک نمایش شبانه در سینمایی در ایالت کلرادو، فردی مسلح به روی تماشاگران آتش گشود و ۱۲ کشته و ۵۸ زخمی بر جای گذاشت؛ که این عمل مورد تاسف کریستوفر نولان قرار گرفت.
آخرین فیلم های نولان در سینما تا سال 2020
نولان در ادامه مسیر موفقیت خود، تهیه کنندگی چند فیلم مطرح سینما را برعهده گرفت و در ژانویه سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که قصد ساخت فیلم علمی تخیلی با نام «میان ستاره ای» را دارد. این فیلم در ابتدا قرار بود توسط اسپیلبرگ کارگردانی شود؛ اما در ادامه جاناتان نولان پیش‌نویس اولیه فیلمنامه را نوشت و کریستوفر هم آن را کارگردانی کرد. این فیلم نولان بر اساس نظریه «کیپ تورن» ساخته شد و به خاطر دقت بالای علمی که داشت، مورد تحسین قرار گرفت و همچون دیگر آثار این کارگردان از جوایز اسکار بی‌نصیب نبود.
«دانکرک» عنوان آخرین فیلمی است که از کریستوفر نولان در سال ۲۰۱۷ اکران شد و سه جایزه اسکار کسب کرد. این فیلم حقایق و فجایع جنگ را به زیبایی هرچه تمام نمایش می دهد. حال باید منتظر جدیدترین اثر کریستوفر نولان با نام «انگاشته»(Tenet) در سال ۲۰۲۰ باشیم. این فیلم قرار است در تیر ماه سال ۱۳۹۹ اکران شود و آن را به عنوان اثری اکشن و عظیم توصیف می کنند.
امیدوارم از مطالعه زندگی کریستوفر نولان و فیلم های خاص آن لذت برده باشین. نظرات سازنده خود را با ما در میان بذارین.
