لباس محلی به لباسی گفته میشود که اقوام بومی یک منطقه آن را می پوشند. شکل و ترکیب این لباسها ارتباط نزدیکی با آداب و رسوم اقوام محلی ایران داشته و ریشه در فرهنگ آنها دارد. در جای جای کشور عزیزمان ایران، مردمانی با زبانها و لباس های محلی متفاوت زندگی میکنند که هرکدام متناسب با موقعیت جغرافیایی و فرهنگ غنی خود از لباس های محلی اصیل برخوردارند. در این مطلب قصد داریم تا به بهانه توصیف لباس های محلی ایران ، بیشتر با فرهنگ مردمان کشورمان آشنا بشیم. در معرفی این فرهنگ و لباس مردمان ایرانی هیچ ارجعیت یا برتری وجود نداشته و ترتیب معرفی صرفا بر اساس شناخت است.
لباسهای محلی اقوام ایران
۱ – لباس محلی مردان کرد
مردمان کرد زبان ایرانی در بخشهای مختلفی از کشور ساکن هستند؛ ولی بخش اکثریت آنها در قسمت های غرب و شمال غربی کشور زندگی میکنند. کردها از لباس زیبا و بسیار اصیلی برخوردارند که متناسب با فرهنگ و موقعیت جغرافیایی محل زندگیشان طراحی شده. لباس مردان کرد شامل شلواری با نام «پاتول» و بالا تنهای با نام «کوا» است؛ که در مدل های مختلف «چوغه»، «بوکانی» و … دوخته شده و به همراه شال کمر، سورانی و کفش مخصوص دست دوز با نام «کلاش» استفاده میشود. لباس کردی به دلیل زیبایی و کامل بودن جزو پرکاربردترین لباس های محلی ایران است.
۲ – لباس زنان کرد
در فرهنگ کردستان، رقص و لباس محلی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. رقص مردمان کرد با عبارت هایی همچون آزادی، یکسانی حقوق زن و مرد، و تعصب به خاک و سرزمین و … همراه است. در این بین زنان کرد لباسی پوشیده و زیبا دارند که اکثراً در مراسم رسمی و شاد خود از آن استفاده می کنند. این لباس شامل سوخمه، شال کمر، کوا، سروین، دسمال و … است؛ که در تزئین آنها از پولک ها و سنگ های تزیینی استفاده می شود. این لباس بیش از ۳۰ نوع دارد و بسته به مناطق، خود شامل انواع مدلهای اورامی، سنندجی، بانه ای و سورانی است. نوع کامل تنوع رنگ و نقش را میتوان در لباس محلی زنان کرد مشاهده کرد.
۳ – لباس محلی مرد آذری
مردمان آذری زبان به مهماننوازی و داشتن فرهنگ غنی نزد ایرانیان شهره هستند. در این بین لباس محلی آذری جزو زیباترین پوشش های محلی اقوام ایرانی است. این لباس در حالت کلی شامل سه بخش تن پوش، پاپوش و سرپوش بوده که از معروف ترین بخش آن کلاه مشکی رنگ با نامه «پاپاخ» یا «بورک» است. به پاپوش های لباس مردان آذری نیز «چاروق» یا «دولاما» می گویند. جنس این لباس متناسب با توان مالی افراد می تواند چیت، کودری، فاستونی و … باشد.
۴ – لباس محلی زنان آذری
بانوان آذری از نوعی لباس محلی زیبا و قرمز رنگ استفاده میکنند که اکثراً در مراسم رسمی و شیک آن را می پوشند. لباس زنان آذری بخش زیبایی از رقص لزگی مردمان آذری زبان است؛ که نمونه هایی اصیل از این نوع پوشش را می توان در شهر تبریز یافت.
۵ – لباس محلی مردان لر بختیاری ایران
لباس مردان لر بختیار، حاصل هنر دست زنان عشایر این منطقه در تهیه پوشش های دست بافت است. پیراهن «چوقا» مردان لر از پشم بز و به دو رنگ سیاه و سفید تهیه می شود که خاصیت گرما زدایی در تابستان و سرما زدایی در زمستان را دارد. نقشهای چوقا برگرفته از طرح ساختمانهای دوره هخامنشی است. همچنین مردان از شلواری با نام «شولاردست» و گیوه محلی استفاده میکنند. سرپوش مردان نیز نوعی کلاه نمدی با نام «خسروی» می باشد.
۶ – لباس بانوان لر بختیاری
لچک، مینا، جومه و … نام بخش هایی از لباس زیبایی بانوان لر بختیار است. زنان لر بختیاری در طراحی لباس محلی خود از طبیعت الهام گرفته اند و نقش و نگار زیبای آن را در لباس های خود بکار می برند. اصلی ترین قسمت لباس آنها تن پوشی بلند است که معمولاً دو چاک در اطراف کمر دارد (جومه)، و دامن بلند و پرچینی با نام «شوقلار» که برای تهیه آن به ۸ تا ۱۰ متر پارچه نیاز است.
۷ – لباس محلی زن گیلانی
مردمان شمال در تمام فصول سال میزبان خوبی برای هموطنان خود از سراسر کشور هستند. اما جدا از مهمان نوازی اهالی این دیار، لباس محلی زیبای آنهاست که نظر مسافران را به خود جلب میکند. لباس محلی زنان گیلانی بر اساس منطقه به سه نوع قاسم آبادی (شرق گیلان)، تالشی (غرب) و رسوخی (مرکز گیلان) تقسیم میشود. اما وجه مشترک این سه نوع زیبا از لباس زنانه گیلانی، دامن های شلیته و پرچین بلند با جلیقه های پولک دوزی شده است که رنگهای مختلف آن برگرفته از طبیعت هزار رنگ آن منطقه دارد.
۸ – لباس مرد گیلانی
مردان گیلکی در پوشش لباس خود از شلوارهای تیره رنگ با نام «چروداری»، تنگ تومان، قرک، جلیقه، کلاه و کفش بومی و «کولا و شولا» استفاده میکنند. کولا و شولا در اصل نوعی نمد است که چوپانان میپوشند. مهمترین تفاوت میان لباس مردان گیلانی در شرق و غرب این استان، شلوار آنهاست که در دو نوع پاچه های تنگ و راسته تهیه میشود.
۹ – لباس محلی مردان ترکمن
ترکمن ها جزء اقوام اصیل ایرانی هستن که اکثراً در بخشهای شمالی، خراسان و بخش شرقی استان گلستان زندگی می کنند. بخش اصلی لباس مردان ترکمن «دون» نام دارد که پیراهن بلندی است که تا زیر زانو میرسد. همچنین شلوار مردانه گشاد ترکمن «بالاق» نامیده می شود. بالاپوش آنها نیز بر اساس نوع جنس به کار رفته به دو نوع «چاکمن» و «ایچمک» تقسیم میشود؛ که به ترتیب از پشم شتر و گوسفند گفته دوخته می شوند. اسب های ترکمن جزو اصیل ترین نژاد اسب ایرانی هستند.
۱۰ – لباس زنان ترکمن ایران
شغل بیشتر زنان ترکمن پرورش کرم ابریشم است و به همین دلیل لباس محلی آنها نیز جنسی ابریشمی دارد. پیراهن ابریشمی سرخ رنگ زنان ترکمن «قیرمیز کونیک» نام دارد که یقه و سرآستین آن سوزن دوزی می شود. زنان ترکمن این پیراهن را همراه شلواری می پوشند که از قسمت ساق به پایین آن را نیز سوزن دوزی کردهاند. عرق چینی که زنان ترکمن بر سر میگذارند با زینت آلات نقره تزئین میشود.
۱۱ – لباس محلی زن قشقایی
قشقایی ها جزء معروفترین اقوام عشایر در ایران هستند که مرکز اصلی آنها دشتهای استان فارس است. مردم قشقایی اصالتاً ترکزبان بوده و لباس محلی آنان جز زیباترین پوشش اقوام ایرانی به حساب میاد. لباس زنان قشقایی از دامن های چند لایه بلند رنگارنگ به همراه چاک هایی در دو طرف تشکیل شده که به آن «قیناق» میگویند. برای پوشش موی سر نیز نوعی چارقد یا روسری حریر نازک استفاده میکنند که زیر چانه بسته میشه و روی کلاهی با نام «کلاقچه» به سر میکشند.
۱۲ – لباس های محلی مردان قشقایی ایران
لباس اصلی مردان قشقایی «ارخالق» نام دارد از پارچه های ضخیم درست شده و رنگ های آن متناسب با سن و سال افراد انتخاب می شود. لباس محلی مردان قشقایی شامل نوعی کلاه زیبا است که باید همیشه بر سر بگذارند. این کلاه «دوگوشی» نام دارد و جنسش نمد است. از دیگر اجزای این لباس محلی ایران میتوان به شلوار، پیراهن و شال کمری با طول ۵ متر به رنگ سفید یا قهوهای تیره اشاره کرد.
۱۳ – لباس های محلی ابیانه
یکی از زیباترین لباس های محلی ایران مختص اهالی روستای خوش آب و هوای ابیانه در قلب منطقه ی کویری کاشان است. این روستا با توجه به اصالت و ترکیب رنگ خاص طبیعت آن، به مقصدی برای گردشگران تبدیل شده. اهالی این روستا لباسی خاص و مخصوص میپوشند. زنان از نوعی چارقد با زمینه سفید و طرح گلهای رنگارنگ استفاده کرده و مردان این دیار نیز شلوارهای گشاد و سیاه و سفید همراه جلیقه و کلاه می پوشند.
۱۴ – لباس بلوچی، از خاص ترین لباس های محلی ایران
پوشش زنان بلوچی شامل شلوار و پیراهنی تا زانو و همرنگ است. این سبک از پوشش ارتباط مستقیمی با محیط زندگی اهالی بلوچستان دارد. لباس زنان بلوچی رنگارنگ و بسیار زیباست که با تلفیقی از هنر دست و سوزن دوزی آراسته می گردد. این پوشش زیبا همراه با شالی بلند کامل می شود که سر و شانه ها را می پوشاند. اما لباس مردان بلوچ به پیچیدگی لباس بانوانش نیست و از شلوار و پیراهن تا زانو گشاد سفید، به همراه عمامه تشکیل شده.
۱۵ – پوشش خراسان، از شاخص ترین لباس های محلی ایران
امروزه خراسان به سه استان مجزا تقسیم شده که مردمانی از اقوام کرد، ترکمن و بلوچ در آن زندگی میکنند. یکی از شناخته ترین نوع لباس در این استان لباس سفید مردان خراسانی در هنگام چوب بازی معروف است. جنس این لباس از کرباس سفید بوده و شامل شلواری همراه با پاپوش، نیم تنه و دستاری سفید دور سر است. این نوع سبک بیشتر در خراسان جنوبی مرسوم است. اما زنان خراسانی از تنوع بیشتری در نوع پوشش خود برخوردارند. «شلیته» و «شیلوار» دو نوع معروف لباس زنان در خراسان شمالی و زنان کرمانج است؛ که هر کدام از اجزا متفاوتی برخوردار بوده و وجه مشترک آنها دامنی چین دار است. همچنین در این استان جامعه قابل توجهی از کردها زندگی میکنند که سبک پوششی آنها بیشتر به کردهای استان کردستان شبیه است.
۱۶ – لباس های محلی ایران مختص بنادر جنوب کشور
مهمترین ویژگی لباس بانوان اهالی بنادر جنوبی کشور چون قشم و بندرعباس، روبندی است که زنان متاهل از آن استفاده می کنند. علاوه بر روبند، پوشش زنان جنوبی شامل لباس های بلند گلدار و شلوارهایی از جنس پارچه ضخیم است. لباس مردان هرمزگانی شامل بخش هایی با نام «دشداشه»، «خاچیه»، «چفیه» و «عقال» است. اما جنس لباس زنان هرمزگانی از پارچه های نازک بوده و به خاطر طرح و رنگهای زیبایش مشهور است. پیراهن، چادر و شلوار بندری و «برقع» نام اجزای لباس بانوان این دیار از ایران می باشد.
معرفی لباس های محلی ایران صرفاً با هدف آشنایی نت نظری های عزیز با زیباییهای پوشش مردمان این سرزمین، فارغ از هرگونه زبان و مذهب، تهیه شد. کاستی های این مقاله را در بخش نظرات به ما گوشزد کنید تا رفع گردد.
مطلب مرتبط : غذاهای محلی همدان
آقا سلام. چطوری میشه لباس محلی لزگی رو سفارش بدم
می خوام یه خیاط باشه برام بدوزه…هر استانی باشه میام.
سپاسگزارم از راهنمایی تون…
لطفا درباره لباس سیستانی هم بگذارید میتونید از پیج مهراذین سیستان یا لباس سیستانی عکس زیبا تهیه کنید
درضمن قوم سیستانی با بلوچ تفاوت های بسیاری دارد
منتظر اپلود مطالب درباره سیستانی ها هستیم
سلام.
حتماااا
ممنون از نظر و پیشنهاد شما. حتما لباس سیستانی هم قرار میدیم در آینده
لطفا درباره لباس سیستانی هم بگذارید میتونید از پیج مهراذین سیستان یا لباس سیستانی عکس زیبا تهیه کنید
درضمن قوم سیستانی با بلوچ تفاوت های بسیاری دارد
منتظر اپلود مطالب درباره سیستانی ها هستیم