شینگن یا شنگن، نام روستایی کوچک در لوکزامبورگ است که در آن مکان توافقنامهای با این نام بین پنج کشور بسته شد. اما به تدریج بر تعداد کشورهای عضو شینگن افزوده شده و بر اساس این معاهده منطقه ای متشکل از ۲۶ کشور اروپایی ضمن حفظ مرزهای داخلی بین خود، از مرزی واحد برخوردار شدند. این توافقنامه مزایای خاصی برای شهروندان ساکن حوزه شینگن و تمامی کسانی که قصد مسافرت به این منطقه از اروپا را دارند، ایجاد کرد. در ادامه این مقاله ضمن بررسی ویژگی های معاهده شینگن و مقایسه آن با اتحادیه اروپا، کشورهای عضو شینگن را نیز معرفی خواهیم کرد.
تاریخچه پیمان شینگن بین کشورهای اروپایی
توافقنامه شینگن اولین بار در ۱۴ ژوئن ۱۹۸۵ توسط پنج کشور از ۱۰ عضو اتحادیه اروپا امضا شد. این پنج کشور شامل آلمان، فرانسه، بلژیک، لوکزامبورگ و هلند بود؛ که در این بین آلمان و فرانسه کشورهایی بودند که در راستای ایجاد یک منطقه یکپارچه و بدون نیاز به ویزا برای رفتوآمد، گام برداشتند. موضوع حذف کنترل های مرزی، در ابتدا معظلی برای سر راه رسیدن به توافقی جامع میان اعضای اتحادیه اروپا بود؛ بنابراین پیمان شینگن در ابتدا خارج از اتحادیه اروپا صورت گرفت.
اما پس از گذشت پنج سال به حل چالشهای مرتبط با این توافق، پیمان شینگن توانست با طرح حذف مرزهای درونی و سیاست دو سویه صدور ویزا، به برنامه اتحادیه افزوده شود و به مرحله اجرا برسد. بدین ترتیب حوزه شینگن در ۲۶ مارس ۱۹۹۵ به صورت پراکنده شکل گرفت و چون این توافقنامه در ابتدا در روستای کوچک در لوکزامبورگ با نام شینگن امضا شده بود، این نام را برایش انتخاب کردند.
افزایش تدریجی کشورهای منطقه شینگن
کشورهای ایتالیا، اسپانیا و پرتغال چند ماه بعد، این توافق نامه را امضا کرده و به این منطقه یکپارچه اروپایی پیوستند. به تدریج بر تعداد کشورهای عضو معاهده شینگن افزوده شد و در حال حاضر منطقه شینگن شامل ۲۶ کشور اروپایی است و چند کشور اروپایی دیگر نیز کاندید پیوستن به این منطقه یکپارچه هستند. لیختن اشتاین آخرین کشوری است که پس از امضای این پیمان به جمع کشورهای عضو شینگن پیوست. بدین ترتیب توافقنامه و معاهدات مربوط به پیمان شینگن در قوانین اتحادیه اروپا گنجانده شد و در سال ۱۹۹۹ به اجرا در آمد.
بر اساس این معاهده شهروندان ساکن در کشورهای عضو شینگن و این منطقه میتوانند بدون نیاز به پاسپورت و اخذ مجوز ورود، به ۲۶ کشور این حوزه سفر کنند. در واقع کشورهای عضو پیمان شینگن قوانین مربوط به کنترل گذرنامه در هنگام ورود به کشور را برای شهروندان این منطقه حذف کردهاند.
اصلیترین اهداف این توافقنامه در موارد زیر خلاصه می شود :
- لغو کنترل مرزهای داخلی
- ایجاد یک بانک اطلاعاتی
- تدوین رویه یکپارچه برای صدور ویزا
- ایجاد همکاری و تعامل بین افسران داخلی و مهاجرت
بدین ترتیب کشورهای عضو این معاهده به از مرزی واحد برخوردار گشتند؛ و شهروندان خارج از این پیمان جهت سفر و اقامت باید نوعی ویزا موسوم به ویزای شینگن اخذ نمایند.
ویزای شینگن چیست؟
شهروندان ساکن در کشورهای عضو منطقه شینگن امکان تردد آزادانه در تمام این ۲۶ کشور را دارند. اما شهروندان سایر کشورها برای ورود به منطقه شینگن و تردد آزادانه در این کشورها، باید ویزای شینگن بگیرند. ویزای شینگن در اصل یک برچسب است که در پاسپورت شخص متقاضی سفر به کشورهای منطقه شینگن زده میشود و او میتواند برای مدت تعیین شده و به صورت موقت، در ۲۶ کشور عضو این منطقه آزادانه تردد کند.
بر اساس قوانین تعیین شده توسط حوزه شینگن، هر کسی که قصد سفر به کشورهای این منطقه را داشته باشد باید به سفارت یکی از کشورهای عضو شینگن مراجعه کرده و ویزا بگیرد. در این بین اخذ ویزای شینگن از بعضی کشورهای این منطقه برای ایرانی ها ممکن نیست؛ اما کشورهای نیز وجود دارند که اخذ ویزا از آنها برای ایرانیان راحت تر است.
نوعی این ویزا بر اساس هدف شخص متقاضی از سفر به این منطقه و تعداد دفعات ورود آن متفاوت است؛ که از جمله متداول ترین نوع ویزای شینگن می توان از ویزای توریستی، تحصیلی، پزشکی و بیزینس منطقه شینگن نام برد.
کشورهای عضو منطقه شینگن
همانطور که بارها در این مقاله به آن اشاره کردیم، در حال حاضر ۲۶ کشور اروپایی به عضویت منطقه شینگن درآمده و پیمان نامه مربوط به آن را امضا کردهاند. برای شهروندان و افراد مقیم در این کشورها هیچ گونه ممانعتی در سفر یا تردد وجود ندارد. کشورهایی چون کرواسی، قبرس و رومانی نیز کاندید پیوستن به این منطقه و عضویت در حوزه شینگن هستند و این امکان وجود داره که در آینده بر تعداد کشور های موجود در این توافقنامه افزوده شود. تمامی این کشورها سیاستی یکسان و تدوین شده در خصوص مرز هوایی، روادید حریم خصوصی اطلاعاتی و همکاری پلیس با یکدیگر دارند. در جدول زیر لیست کشورهای عضو شینگن را بهمراه سال امضای پیمان نامه این منطقه را آورده ایم.
سال عضویت | نام کشور | ردیف | سال عضویت | نام کشور | ردیف | سال عضویت | نام کشور | ردیف |
۲۰۰۳ | لهستان | ۱۹ | ۱۹۹۵ | اتریش | ۱۰ | ۱۹۸۵ | بلژیک | ۱ |
۲۰۰۳ | اسلواکی | ۲۰ | ۱۹۹۶ | فنلاند | ۱۱ | ۱۹۸۵ | فرانسه | ۲ |
۲۰۰۳ | اسلوونی | ۲۱ | ۱۹۹۶ | سوئد | ۱۲ | ۱۹۸۵ | آلمان | ۳ |
۲۰۰۳ | مجارستان | ۲۲ | ۱۹۹۶ | ایسلند | ۱۳ | ۱۹۸۵ | لوکزامبورگ | ۴ |
۲۰۰۳ | لتونی | ۲۳ | ۱۹۹۶ | دانمارک | ۱۴ | ۱۹۸۵ | هلند | ۵ |
۲۰۰۳ | جمهوری چک | ۲۴ | ۱۹۹۶ | نروژ | ۱۵ | ۱۹۹۰ | ایتالیا | ۶ |
۲۰۰۴ | سوئیس | ۲۵ | ۲۰۰۳ | استونی | ۱۶ | ۱۹۹۱ | اسپانیا | ۷ |
۲۰۰۸ | لیخن اشتاین | ۲۶ | ۲۰۰۳ | لیتوانی | ۱۷ | ۱۹۹۱ | پرتغال | ۸ |
۲۰۰۳ | مالت | ۱۸ | ۱۹۹۲ | یونان | ۹ |
تفاوت میان کشورهای حوزه شینگن و اتحادیه اروپا
در حال حاضر ۲۸ کشور در اتحادیه اروپا عضویت دارند؛ که از این تعداد ۲۲ کشور عضو پیمان شینگن نیز هستند و شش کشور باقیمانده نیز هنوز به عضویت این پیمان نامه در نیامدهاند. از بین این شش کشور باقیمانده قرار است که به زودی کشورهای بلغارستان، کرواسی، قبرس و رومانی عضو پیمان شینگن شوند؛ اما دو کشور ایرلند و بریتانیا مستقل باقی خواهند ماند. به جز این کشورها قلمروهایی دیگر همچون گوادلوپه، سنت مارتین، رئونیون و … وجود دارند که علی رغم عضویت در اتحادیه اروپا، هنوز عضو شینگن نشده اند.
اما وجه تمایز اصلی میان کشورهای عضو حوزه شینگن و اتحادیه اروپا چهار کشور است که عضو انجمن تجارت آزاد اروپا بوده و جزء اتحادیه اروپا نیستند. اما شهروندان این چهار کشور علی رغم عضو نبودن کشورشان در اتحادیه اروپا، به سیاستهای جابجایی آزادانه فارغ از ملیت خود احترام می گذارند.
در این بین سرزمین های کوچک اروپایی که اندازه آنها بزرگتر از شهر و کوچکتر از یک کشور است، کنترل مرزی را لغو و قانون جابجایی آزادانه کشورهای عضو شینگن را پذیرفتهاند. موناکو، سن مارینو و واتیکان جزو این سرزمین ها هستند. به این وضعیت غیررسمی تحت قانون شینگن در اصطلاح «دوفاکتو» می گویند؛ یعنی در قانون مقرر نگردیده ولی اجرا میشود.
مطالب مرتبط :