in

عوامل استرس زا در محیط کار و راهکارهای درمانی آن

آشنایی با عوامل استرس زا در محیط کار

بیشتر ساعت روزانه افراد در محیط کار سپری می شود. عوامل استرس زا در محیط کار نیز بسیار متنوع است. در طول همین بازه زمانی طولانی در محیط کار، با همکاران خود هم کلام شده و درباره مسائل کاری یا شخصی خود صحبت می کنیم. اما این آرامش همیشگی نیست و گاهی اوقات شرایطی ایجاد می شود که فرد را دچار استرس می کند. پس این استرس باعث از بین رفتن تمرکز شخص شده و به کیفیت کاری او لطمه می زند. حتی تاثیرات منفی چنین شرایطی می تواند زندگی شخصی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. اما عوامل استرس زا در محیط کار کدامند و چگونه می توان آنها را کنترل کرد؟ در این مطلب قصد داریم تا ضمن معرفی رایج ترین عوامل استرس زا در محیط کار، به شما کمک کنیم تا به آرامش لازم برسید.

عوامل استرس زا در محیط کار

عوامل استرس زا در محیط کار

منظور از استرس، نوعی احساس تنش جسمی یا عاطفی در افراد است. چنین احساسی در اثر یک واقعه یا شرایطی فکری در افراد ایجاد شده و خود را با علائمی همچون عصبانیت و ناامیدی بروز می دهد.

البته استرس همیشه هم بد نیست و میزان کم و کنترل شده ای از آن، برای انجام صحیح فعالیت های شغلی و جلوگیری از خطر لازم است. اما گاهی اوقات این احساس تنش افزایش یافته و سلامت فرد را به خطر می اندازد. موارد زیر به عنوان رایج ترین عوامل استرس زا در محیط کار شناخته می شوند.

۱ – زیاد بودن حجم کاری

یکی از مهمترین شاخصه های اقتصاد، رقابت پذیری بودن آن است. یعنی شرکت ها همواره سعی دارند تا با کاهش تعداد کارمندان و تعدیل نیرو، هزینه های خود را کاهش دهند.

پس تعدادی از کارمندان خود را اخراج کرده و مسئولیت کاری آنها را به دیگر کارکنان می سپارند. این افراد هم مجبورند تا به خاطر مخارج زندگی، چنین استرسی را تحمل کرده و زیر بار چنین مسئولیتی بروند.

۲ – ساعات کاری نامشخص

یکی دیگر از مهمترین دلایل ایجاد استرس، نامشخص بودن ساعات کاری و استراحت است. کارمند اگر اطلاع دقیقی از زمان کاری خود داشته باشد، می تواند برای دیگر ساعات خود برنامه ریزی کند. تعیین ساعات کاری طولانی و نامنظم برای کارمندان یک شرکت، باعث کاهش راندمان کاری آنها می شود. پس در کنار مشکلات فیزیولوژیکی و استرس ایجاد شده برای کارکنان، به کیفیت کاری شرکت هم لطمه می زند.

۳ – مدیریت بد و نامناسب

همیشه کار کردن در یک فضای دوستانه و صمیمی، راحت تر از فضایی مستبدانه است. ایجاد چنین فضایی بستگی به رفتار و نحوه مدیریت دارد. اگر مدیریت درخواست های کاری خود را با احترام و لحنی دوستانه به کارکنان اعلام کند، انگیزه کاری مجموعه افزایش می یابد.

اما اگر دستور انجام کار به صورت آمرانه و مستبدانه باشد، کارمند باید فشار و تحملی مازاد را تحمل کند. پس یکی از مهمترین عوامل استرس زا در محیط کار، به رفتار مدیریت و نحوه برخورد او با کارکنان مربوط می شود.

مدیریت بد از عوامل اصلی استرس زا در محیط کار

۴ – مشکلات شخصی

جدا کردن مسائل شخصی و کاری از یکدیگر سخت و مشکل است. چون خواسته یا ناخواسته چنین مسائلی ذهن را به خود درگیر کرده و بر یکدیگر تاثیر می گذارند. کارمندی که شب گذشته با همسر خود جر و بحث داشته، تمرکز لازم برای انجام مسئولیت های کاری خود در شرکت را نخواهد داشت. پس مجبور به تحمل استرس و انجام فعالیت بدون تمرکز خواهد بود. شرایطی که حتی شاید باعث بروز اشتباه و خسارت های جبران ناپذیر در کار شود.

۵ – نامتناسب بودن مسئولیت کاری با توانایی

مسئولیت های شغلی زمانی به نحو احسن انجام خواهند شد که وظایف افراد متناسب با توانایی آنها تعریف شود. اینکه از یک کارگر ساده خط تولید انتظار داشته باشیم که بخاطر سابقه زیاد خود در شرکت کارهای حسابداری انجام دهد، خیلی جالب به نظر نمی رسد. چون چنین فردی مهارت انجام چنین کاری را ندارد و مجبور به تحمل استرس در محیط کار خواهد بود.

۶ – کمبود آموزش و منابع لازم برای یادگیری

یکی دیگر از عوامل استرس زا در محیط کار، داشتن انتظار بیش از اندازه از کارکنان است. این موضوع زمانی رخ می دهد که کارمند شناخت مناسبی از جایگاه شغلی و مسئولیت های خود نداشته باشد. پس کارمند بدون آموزش و آشنایی با شرایط پروژه، کاری را قبول می کند که شناخت کافی از آن ندارد. موضوعی که باعث ایجاد استرس در فرد خواهد شد و بازده کاری او را کاهش می دهد.

کمبود منابع آموزشی

۷ – حقوق پایین از مهمترین عوامل استرس در محیط کار

اصلی ترین و مهمترین دلیل کار کردن افراد، دریافت حقوق و بهره مندی از یک سری مزایای کاری است. این دستمزد و حقوق باید متناسب با تورم موجود در کشور بوده و جوابگوی مخارج اصلی و رفاهی فرد باشد.

وقتی حقوق پایین تر از حد نرمال باشد، فرد دچار یک تنش درونی خواهد شد. چون در کنار خستگی بدنی و پذیرش مسئولیت های شغلی، باید استرس نداشتن درآمد کافی را هم تحمل کند.

۸ – درگیری با همکاران و مدیران

گاهی اوقات قصور و کوتاهی یکی از کارکنان در انجام وظایف کاری، باعث بروز اشتباه در محصول نهایی می شود. یا کارمند شاهد برخی ناعدالتی ها در پرداخت پاداش و حقوق به سایر کارکنان است.

چنین رفتار تبعیض آمیزی می تواند جرقه ای برای درگیری و تنش همکاران با یکدیگر و یا مدیر مجموعه شود. پس کارمند به جای تمرکز بر کار خود و فعالیت در یک محیط دوستانه، باید استرس اضافی را تحمل کند.

۹ – انجام چند پروژه به صورت همزمان

شاید شما کارمندی باتجربه بوده و قدرت مدیریت و پیش بردن چندین پروژه به صورت همزمان را داشته باشید. اما فارغ از توانایی های شما، انجام چند کار به صورت همزمان باعث بروز استرس می شود. چون علاوه بر انجام کار با کیفیت، باید ذهن خود را به چندین کار مجزا اختصاص دهید. این موضوع از اصلی ترین عوامل استرس زا در محیط کار است.

انجام چند پروژه همزمان از عوامل ایجاد استرس

۱۰ – نبود مکانیسم ارتباطی و پاسخی مناسب

افراد همیشه نظرات و نگرانی های بسیار متفاوتی درباره سازمان و شرایط کاری آن دارند. اما در سازمانی که ارتباطات ضعیف بوده و کسی پاسخگوی نظرات کارکنان نیست، باید منتظر ایجاد یک موج نارضایتی و استرس در بین افراد باشیم. استرسی که بخاطر سرکوب نظرات افراد ایجاد شده و کار کردن را سخت می کند.

عوارض ناشی از استرس در محیط کار

هدف از راه اندازی یک شرکت یا مجموعه کاری، رسیدن به سود و جایگاه مناسب در بازار هدف است. مثلا یک شرکت بیمه ای همیشه سعی می کند تا با ارائه خدماتی متمایز به مشتریان، سهم خود از بازار را افزایش دهد.

اما تحقق چنین هدفی جز با مدیریت مجموعه و ایجاد یک فضای کاری منظم و صمیمی برای کارکنان میسر نخواهد بود. پس مدیریت مجموعه باید با ایجاد یک فضای کاری مناسب، شرایط را برای فعالیت کارکنان فراهم کند.

چون کارمندی که استرس داشته باشد، نمی تواند بر کار خود تمرکز کند. پس بازده کافی را نداشته و در انجام وظایف شخصی خود دچار مشکل خواهد شد.

مواردی که در بخش قبلی به عنوان عوامل استرس زا در محیط کار معرفی شدند، می تواند راهنمایی برای عملکرد مدیران باشد. چون مدیران می توانند با در نظر گرفتن این عوامل و مشاهده علائم استرس و اضطراب در کارکنان، آن را مدیریت کنند. در بخش بعدی درباره روش های مدیریت استرس توضیح خواهیم داد.

عوارض ایجاد استرس در محیط کاری

مدیریت استرس در محیط کار

پس از معرفی عوامل استرس زا در محیط کار، راهکارهایی برای مدیریت آن ارائه خواهیم داد. این راهکارها متناسب با عوامل معرفی شده در بخش های قبلی هستند. یعنی گزینه اول در اصل روشی برای مدیریت اولین عامل استرس زا است. البته این عوامل را می توان به عنوان راههای کاهش استرس هم در نظر گرفت.

۱ – کاهش حجم کاری با استخدام نیرو

اینکه تمامی کارهای خود را به تعداد محدودی از کارمندان محول کنید، خیلی به نفع شما نیست. چون شاید به ظاهر و صرفا روی کاغذ، هزینه های شما کاهش یافته و کار پیش رود. اما در باطن به کیفیت کاری شما لطمه زده و راندمان شرکت را کاهش می دهد.

چون کارمندان محدود شرکت دچار یک چرخه فرسایشی و خسته کننده از مسولیت های شغلی خواهند شد. بنابراین با گذشت زمان از کار خود دل زده می شوند و در موقعیتی نامناسب، کار شما را لنگ می گذارند. پس برای کاهش حجم کاری کارکنان و برداشتن استرس از آنها، نیروی جدید استخدام کنید.

۲ – تدوین برنامه کاری مشخص و منظم

کارمندان شما باید در کنار انجام وظایف کاری خود، فرصت کافی برای خانواده داشته باشند. چون کارمندی که در محیط خانه به آرامش نرسد، تمرکز لازم برای انجام کار را نخواهد داشت. پس اگر یک برنامه مشخص برای ساعات کاری افراد در نظر بگیرید، کارکنان هم اجازه مدیریت زمان خود را خواهند داشت.

برنامه کاری مشخص

۳ – تغییر در رفتار و نحوه برخورد با کارکنان

شما مدیر یک مجموعه بوده و از جایگاه شغلی بالاتری نسبت به دیگر کارکنان برخوردار هستید. پس حساسیت های رفتاری شمات نسبت به بقیه کارکنان مجموعه بیشتر است.

پس به جای استفاده از لحن آمرانه و دستوری، درخواست های خود را محترمانه با کارکنان در میان بگذارید. بدین ترتیب عزت نفس کارمندان هم حفظ می شود و با دقت بیشتری وظایف محوله را انجام می دهند.

۴ – تفکیک کردن مسائل شخصی و کاری

شاید جدا کردن مسائل شخصی از مسئولیت های شغلی کمی سخت باشد. چون کنترل برخی امور مانند نحوه رفتار اعضای خانواده در اختیار ما نیست. اما بهرحال راهکارهایی هایی برای مدیریت چنین شرایطی وجود دارد. یکی از این راهکارها، شناسایی عوامل استرس زا در خانه و کنترل آنها است. آشنایی با این عوامل به شما کمک خواهد کرد تا مسائل شخصی را به امورات کاری ربط ندهید.

۵ – انتخاب کارکنان بر اساس توانایی آنها

قبل از انتخاب افراد برای انجام امور و واگذاری وظایف، با آنها درباره علایق و توانایی هایشان صحبت کنید. انجام چنین کاری شاید در ابتدا وقت گیر باشد، اما به شما در انتخاب افراد برای جایگاه های شغلی کمک خواهد کرد.

بدین ترتیب هر فردی کاری را انجام می دهد که در آن تخصص داشته و یا به آن علاقه دارد. موضوعی که در نهایت باعث افزایش بازده کاری و محصول نهایی خواهد شد.

تناسب توانایی با وظایف کاری

۶ – فراهم کردن منابع آموزشی مناسب برای کارکنان

اگر به کیفیت کاری و آرامش فکری کارکنان برای شما مهم است، باید کمک حال آنها در انجام امور باشید. اولین کاری که می توان انجام داد، آموزش کارمندان و تفهیم وظایف است. چون اگر فرد بداند که چه مسئولیتی داشته و چه کاری باید انجام دهد، با آرامش وظایف خود را انجام می دهد. این کار باعث می شود تا کارکنان عوامل استرسی زا در محیط کاری را از خود دور کنند.

۷ – تعیین حقوق مناسب برای کارکنان

کارمندی که از بابت درآمد و مخارج روزانه خود خیالش راحت باشد، وظایف خود را با آرامش بیشتری انجام می دهد. چون حقوق دریافتی خود را متناسب با امور انجام شده می بیند و احساس نمی کند که حقی از او ضایع شده است. پس وظایف کاری خود را بدون استرس و تحمل دغدغه های فکری انجام می دهد.

۸ – افزایش آستانه تحمل و صبر

شما به عنوان عضو یک مجموعه کاری باید قبول کنید که هر کسی شخصیت و نحوه رفتار مخصوص به خود را دارد. اینکه بخواهید تمامی افراد یک مجموعه مطابق میل شما رفتار کنند، تقریبا سخت و نشدنی است. پس به جای حساسیت نشان دادن نسبت به رفتار مدیر یا همکاران خود، آستانه تحمل خود را افزایش دهید. این کار شما را از استرس محیط کار دور کرده و درگیری ها را کاهش می دهد.

راهکاری برای مدیریت عوامل استرس زا در محیط کار

۹ – تمرکز بر روی یک پروژه مشخص

همیشه انجام یک پروژه به صورت دقیق و منظم، بهتر از مدیریت چند پروژه ناقص به صورت همزمان است. چون خواسته یا ناخواسته مجبور خواهید شد که برای تمامی این پروژه ها وقت گذاشته و آنها را به نتیجه برسانید.

بنابراین کیفیت کار نهایی کاهش یافته و مجبور به تحمل فشار کاری خواهید شد. پس برای دوری از استرس، پروژه های زیادی را قبول نکنید. چون در نهایت این سلامت روحی و روانی شما است که اولویت دارد.

۱۰ – برگزاری جلسه های همفکری

تجربه نشان داده که نتایج کارهای تیمی همیشه بهتر از کارهای فردی بوده است. اینکه کارها را بر اساس انتخاب های شخصی انجام داده و نسبت به نظر دیگران بی تفاوت باشید، اصلا قابل قبول نیست.

پس یک سری جلسات همفکری با کارمندان مجموعه برگزار کرده و از آنها درباره نحوه اداره شرکت و انجام امور نظر بخواهید. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس کارکنان مجموعه شده و حس مفید بودن خواهند کرد.

درمان خانگی استرس

رفتارهای شما در محیط کاری وابسته به اطرافیان و دیگر عوامل مختلف دارد. مثلا اگر شام دیروز شما غذایی بی کیفیت بوده و الان حس دل درد داشته باشید، مطمئنا حوصله حرف زدن با همکاران و کار کردن را نخواهید داشت.

حتی یک شوخی نابجا و یا حرف نامناسب از جانب همکاران، می تواند تبدیل به جرقه ای برای عصبانیت و پرخاشگری شما شود. پس بعدا باید بخاطر رفتار نامناسب خود با همکاران خود را ملامت کرده و دچار استرس شوید.

پس در کنار عواملی که برای مدیریت استرس معرفی شد، باید به تغذیه و مواد نوشیدنی خود در منزل هم دقت داشته باشید. مثلا یک رژیم غذایی مناسب برای خورد و خوراک خود تعیین کنید.

یا از دمنوش های آرام بخش گیاهی استفاده کنید تا به آرامش برسید. ورزش کردن، پیاده روی، شنا، انجام حرکات یوگا و دوچرخه سواری از دیگر فعالیت هایی هستند که به کنترل استرس کمک خواهند کرد.

درمان خانگی استرس

نتیجه گیری

در این مطلب خواندیم که استرس یک احساس و تنش درونی است. تنشی که باعث از بین رفتن تمرکز افراد شده و سلامت روحی و روانی آنها را تهدید می کند.

پس باید عوامل استرس زا در محیط کار یا منزل را شناخته و آنها را مدیریت کنیم. اما چون بیشتر ساعات روزانه ما صرف انجام وظایف شغلی می شود، به بررسی این عوامل در محیط کاری پرداختیم. البته شما هم می توانید در تکمیل و شناسایی این عوامل به ما کمک کنید. پس تجربه خود از شناسایی عوامل استرس زا در محیط کاری را در بخش دیدگاه ها، با ما در میان بگذرید.

مطالب مرتبط:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نویسنده: کیوان چوگلی

سلام.کیوان هستم، کارشناسی ارشد ریاضیات مالی و علاقمند به مباحث سرمایه گذاری در اوراق بهادار و بورس می باشم..به نویسندگی و نوشتن علاقمند هستم و همیشه در پی یادگیری مطالب جدید ...با نظرات خود بنده و تیم بلاگر نت نظر را دلگرمی دهید..